จัดฟันแบบถอดได้: Retainer

แสดงบทความที่มีป้ายกำกับ Retainer แสดงบทความทั้งหมด

เครื่องมือจัดฟัน ถูกผลิตขึ้นมาจากวัสดุหลากหลายประเภทซึ่งมีข้อดีและข้อเสียแตกต่างกันออกไป ทันตแพทย์จะแนะนำเครื่องมือจัดฟันให้กับคนไข้ตามความเหมาะสมในแต่ละเคส หากฟันของคนไข้มีอาการผิดปกติไม่มาก อาจได้รับคำแนะนำให้ใช้เครื่องมือจัดฟันชนิดถอดได้เพื่อเคลื่อนฟันหรือเคลื่อนขากรรไกรล่างให้ปรับเรียงตัวฟันเฉพาะบางซี่หรือบางตำแหน่งเท่านั้น

เครื่องมือจัดฟันชนิดถอดได้มีข้อดีตรงที่คนไข้สามารถถอดออกและใส่ได้เอง โดยถอดเครื่องมือออกมาทั้งชิ้นเวลารับประทานอาหาร ช่วยให้รับประทานอาหารได้สะดวก ไม่สร้างความเจ็บปวดให้กับช่องปาก ช่วยให้บดเคี้ยวอาหารได้ละเอียดขึ้น อีกทั้งยังช่วยให้ทำความสะอาดช่องปากและแปรงฟันได้สะดวก การจัดฟันด้วยเครื่องมือจัดฟันชนิดถอดได้จึงช่วยให้คนไข้ดูแลความสะอาดง่ายกว่าเครื่องมือจัดฟันชนิดติดแน่น ส่วนข้อเสียของการจัดฟันประเภทนี้ คือ การถอดเครื่องมือออกมาบ่อยเกินไปหรือละเลยไม่ใส่ให้สม่ำเสมอ ย่อมส่งผลให้การจัดฟันไม่เป็นไปตามวัตถุประสงค์และระยะเวลาที่วางแผนไว้

เครื่องมือจัดฟันแบบถอดได้

มีหลายประเภท ดังนี้

1. เครื่องมือจัดฟันถอดได้แบบช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตของขากรรไกรหรือยับยั้งการเจริญเติบโตของขากรรไกรเพื่อแก้ปัญหาคางยื่น อันเกิดจากขากรรไกรบนยื่นยาวกว่าปกติ แต่กระดูกขากรรไกรล่างกลับสั้นหรือยิ้มแล้วเห็นเหงือกหรือรูปหน้าเบี้ยว เครื่องมือแบบนี้เหมาะจะทำการจัดฟันเพื่อให้การเจริญเติบโตของขากรรไกรเป็นไปในทิศทางที่ต้องการ เหมาะสำหรับคนไข้ช่วงวัยเด็กที่มีอายุ 8-12 ปี ซึ่งฟันแท้เริ่มขึ้นแล้ว แต่ยังมีฟันกรามน้ำนมอยู่

2. เครื่องมือจัดฟันถอดได้แบบใช้อยู่ในวงจำกัด เหมาะสำหรับการเคลื่อนฟันเล็กน้อยให้ฟันห่างเข้ามาชิดกันหรือเคลื่อนเป็นบางซี่เพื่อแก้ไขความผิดปกติที่ไม่ยุ่งยาก เช่น ขยายฐานขากรรไกร เมื่อขยายฐานเสร็จแล้วจึงใส่เครื่องมือจัดฟันชนิดติดแน่นเพื่อให้ได้ผลการจัดฟันที่ดี ทำให้ฟันเรียงตัวสมบูรณ์ ตลอดจนการสบฟันถูกต้อง ทำให้บดเคี้ยวอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ

3. เครื่องมือคงสภาพฟันภายหลังการจัดฟันหรือเรียกว่ารีเทนเนอร์ เป็นเครื่องมือที่ใช้เพื่อคงสภาพการเรียงตัวของฟัน ใช้เมื่อหลังจากถอดเครื่องมือจัดฟันแบบติดแน่นแล้ว เพื่อป้องกันไม่ให้ฟันกลับคืนสู่สภาพเดิม จนกว่าเหงือกจะมีสุขภาพดีและปรับตัวได้ ช่วยควบคุมให้ฟันเรียงตัวอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมสวยงาม

ระหว่างการจัดฟัน ควรดูแลความสะอาดฟันและรักษาอุปกรณ์การจัดฟันแบบถอดได้อย่างถูกวิธีเพื่อสุขอนามัยที่ดีและฟันให้คงสภาพดี ทุกครั้งที่ถอดเครื่องมือต้องล้างน้ำสะอาดและใช้แปรงสีฟันแปรงชิ้นวัสดุจัดฟันแบบถอดได้ ก่อนเช็ดล้างเก็บให้ในภาชนะมิดชิด

วิธีการดูแลรักษารีเทนเนอร์ชนิดถอดได้ เวลากินอาหารควรตัดแบ่งเป็นชิ้นให้พอดีคำ รวมทั้งไม่ควรกัดของแข็งกรอบ หรืออาหารที่เหนียว ไม่ควรเล่นหรือใช้ลิ้นดันรีเทนเนอร์ในปากไปมาจนหลวมหรือหลุดออกตัวฟันได้ ทำให้ต้องกลับไปติดเครื่องมือใหม่ ทั้งเสียเวลาและค่าใช้จ่าย

วิธีการถอดเครื่องมือที่ถูกต้อง เวลาถอดให้ใช้นิ้วเกี่ยวลวดที่อยู่บริเวณฟันกรามหรือขอบของฐานอะคริลิก ไม่ควรใช้นิ้วดึงลวดที่วางพาดบนฟันหน้าซึ่งเสี่ยงที่ลวดบอบบางจะบิดเบี้ยวและหักได้ เมื่อถอดรีเทนเนอร์แล้วให้ทำความสะอาดด้วยแปรงสีฟันธรรมดาและน้ำสบู่

หากมีคราบหินปูนสะสมบนรีเทนเนอร์อาจใช้ยาเม็ดฟู่สำหรับทำความสะอาดฟันปลอม หรือแช่ในน้ำส้มสายชูเจือจางและนำใส่กล่องเก็บทันที ห้ามแช่ในน้ำร้อน หรือน้ำยาบ้วนปากเด็ดขาด เพียงเท่านี้ก็สามารถถนอมอุปกรณ์จัดฟันได้แล้ว ในกรณีที่รีเทนเนอร์ชำรุด หรือหายควรรีบทำใหม่เพื่อให้ใช้งานได้ทันท่วงทีก่อนที่ฟันจะเคลื่อนกลับไปเป็นสภาพเดิม

การจัดฟันแบบที่มีเหล็กลวดมาครอบที่ฟันไว้ ใส่ให้ตึง ๆ ฟัน ก็ถือเป็นการดัดฟันแล้ว ตอนไหนอยากพักฟันก็แค่ถอดออก .. ความคิดและความเชื่อเกี่ยวกับการด้านฟันเหล่านี้เป็นความเข้าใจผิด หลาย ๆ คนโดยเฉพาะวัยรุ่นมีความเข้าใจเรื่องนี้อย่างไม่ถูกต้องเพราะลักษณะที่ว่ามานี้ไม่ใช่เป็นการจัดฟันแต่อย่างใด ทั้งยังไม่ได้ช่วยจัดหรือดัดฟันแม้แต่น้อย การจัดฟันด้วยวิธีดังกล่าวหากผู้ใช้ไม่รักษาความสะอาดให้ดีพอ อาจติดเชื้อและเสียชีวิตได้

การจัดฟันไม่ใช่เรื่องเล่น ๆ ต้องให้ทันตแพทย์เป็นผู้วินิจฉัย เนื่องจากรูปแบบฟันและช่องปากของแต่ละคนแตกต่างกันโดยสิ้นเชิง ฟันแต่ละซี่เฉไปเอียงมา ฟันสูงฟันสบแตกต่างกัน ต้องให้ผู้ชำนาญการดูแลรักษาและเป็นผู้วินิจฉัยในการเลือกวิธีรักษาเท่านั้น การไปซื้อเหล็กดัดฟันโดยเลือกใช้ Retainer ซึ่งหน้าที่ของ Retainer เป็นเครื่องมือที่ถูกใส่ที่เพดานปากเพื่อป้องกันการเคลื่อนที่ของฟันกลับไปยังจุดเดิม หรือใช้เพื่อรักษาช่องว่างของฟันและป้องกันการเคลื่อนตำแหน่งของฟันที่จัดแล้วให้เคลื่อนกลับมาสู่ตำแหน่งเดิม นั่นหมายความว่าการใช้ Retainer ผู้ใช้ต้องผ่านการจัดฟันมาแล้วเท่านั้น หากไม่ได้รับการจัดฟันแล้วนำมาใช้ ผู้ใส่จะไม่ได้รับประโยชน์ใด ๆ เลย มีแต่จะเพิ่มความสกปรกในช่องปาก หากรักษาความสะอาดไม่ดีพอ

หลายคนไม่ได้เล็งผลที่การจัดฟันให้สวย แต่เป็นค่านิยมที่มองว่าการใส่เหล็กดัดฟันเป็นเครื่องประดับฟันให้สวยเก๋ เป็นความชอบแบบผิด ๆ ของวัยรุ่น บางคนเปลี่ยนเหล็กดัดฟันเหมือนเปลี่ยนตุ้มหู หาซื้อมาใช้เองหรือให้พ่อค้าใส่ให้ เข้าทำนองเจ็บตายไม่สนขอสวยไว้ก่อน เหล็กดัดฟันที่ไปเลือกซื้อเองนั้นเป็นเหล็กดัดฟันที่ไม่มีคุณภาพและมาตรฐานเพียงพอที่จะนำมาใส่ในช่องปาก อีกทั้งคนซื้อและคนขายต่างก็ไม่มีความรู้แม้แต่น้อยว่ารูปแบบปากและฟันของผู้ใส่เป็นอย่างไร ควรจะใส่แบบไหน การเสี่ยงซื้อมาใส่ย่อมทำให้เกิดแผลภายในช่องปากและอาจเกิดการติดเชื้อได้

การจัดฟันไม่ใช่เรื่องเล่น ๆ ต้องให้ทันตแพทย์เป็นผู้วินิจฉัย

การจัดฟันแบบถอดได้ แท้จริงแล้วมีแบบเดียวคือการจัดฟันแบบครอบชนิดใส เป็นการหล่อจำลองแบบฟันแล้ว Set รูปแบบการเปลี่ยนแปลงของฟัน จากนั้นจึงสร้างที่ครอบฟันที่เป็นพลาสติกชนิดใสและแข็งครอบฟันเอาไว้ ระยะเวลาการเปลี่ยนที่ครอบฟันพลาสติก คือ ทุก ๆ 2 สัปดาห์จะทำการเปลี่ยนที่ครอบฟัน 1 ครั้ง หลังจากผ่านการจัดฟันแล้วจะต้องใส่ Retainer เพื่อป้องกันไม่ให้ฟันที่จัดแล้วเคลื่อนกลับมาตำแหน่งเดิม

แต่อุปกรณ์การจัดฟันมีหลายอย่างมาก บางอย่างถอดได้ บางอย่างถอดไม่ได้ และอุปกรณ์แต่ละชิ้นมีวัตถุประสงค์ที่ต่างกัน เช่น อุปกรณ์รักษาช่องว่างของฟัน อุปกรณ์จัดตำแหน่งของขากรรไกรและอื่น ๆ อีกหลายอย่าง จึงไม่แปลกที่ผู้ไม่รู้หรือไม่เคยศึกษาข้อมูลมาก่อนเกิดความเข้าใจผิดคิดว่าอุปกรณ์เหล่านี้ช่วยในการจัดฟัน ดังนั้นให้พึงระลึกไว้เสมอว่าสินค้า หรือบริการที่ต้องใช้ความรู้และความชำนาญอย่างเช่น การจัดฟัน ควรเลือกใช้บริการกับผู้ให้บริการที่มีความชำนาญโดยตรง หากบริการเหล่านั้นอยู่นอกสถานที่ที่ควรจะเป็น ผู้ให้บริการไม่มีความรู้อย่างแท้จริง แถมทั้งยังให้บริการในราคาถูกกว่าอย่างน่าเหลือเชื่อ เมื่อครบองค์ประกอบของความไม่ชอบมาพากลทั้ง 3 ประการนี้แล้ว ก็ให้ตั้งข้อสังเกตและข้อสงสัยได้เลยว่าเป็นการจัดฟันเถื่อน การหาข้อมูลจากแหล่งความรู้ที่เชื่อถือได้ รวมทั้งการปรึกษาทันตแพทย์ ย่อมเป็นทางเลือกที่ปลอดภัยกว่าเสมอ